در طول فعالیتهای روزانه، آب، برف، شن و ماسه میتواند از بالای کفش وارد آن شوند. گتر میتواند حدفاصل بین کفش و شلوار را بپوشاند و اجازه ورود چیزی به درون کفش ندهد.
کوهنوردان در زمستان و تابستان گتر را همراه خود دارند چرا که باران، شبنم گل و برف در تمام طول سال باعث خیس شدن شلوار جوراب و کفش می شوند. پاهای نمناک، انگشتان سرد، شلوار پاره یا حتی یک سوراخ کوچک در شلوار شما میتواند فاجعه به بار آورد.
برای اجتناب از سرمازدگی پاها، انتخاب درست گتر اهمیت بسزایی دارد. متداول ترین کاربرد گتر جلوگیری از خیس شدن پاها و کفشها است. گتر باید مانع ورود آب و برف آبکی به درون کفش شود. در واقع گتر باید خشکی پا در طول برنامه صعود را تضمین کند. گتر باید گرم هم باشد. پاهای سرد لذت صعود را از بین میبرد و در موارد بیشماری منجر به سرمازدگی میشود.
۱- انواع گتر بر اساس نوع فعالیت:
گُلگشت و کوهپیمایی سبک:
گتر های مناسب این نوع فعالیت، سبک و قابل تنفس هستند و از شما در مقابل صخره ها، شن، باران کم و محیط مرطوب فعالیتهای گلگشت حفاظت میکنند.
فعالیتهای آلپاین:
این نوع گترها مناسب فعالیتهای کوهپیمایی، پیاده روی در برف، اسکی صحرایی و میدانی هستند و در مقابل سایش صخره ها و نفوذ آب حمایت و حفاظت مضاغف دارند. (راهنمای خرید گتر کوهنوردی و طبیعت گردی)
اکسپدیشن:
این گترها برای فعالیتهای اکسپدیشن و طولانی و چند روزه کوهنوردی طراحی شدهاند و ضد آّب، قابل تنفس و فوق العاده راحت میباشند.
۲- اندازه گتر:
گترهای کوتاه:
اندازه این گترها مابین ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است و معمولا تا بالای مچ پا را پوشش میدهند، این نوع گترها برای پیمایش های سبک و جلوگیری از نفوذ گرد و خاک و شن و ماسه و باران طراحی شدهاند. (راهنمای خرید گتر کوهنوردی و طبیعت گردی)
گترهای نرمال:
این دسته از گترها اندازهای مابین ۳۸ تا ۴۶ سانتی متر دارند و برای شرایط سخت آب و هوایی، برف عمیق و علفزارهای مرطوب طراحی شده اند.
۳- جنس گترها:
گترهای Gore-Tex
این پارچه چند لایه و مشهور قابل تنفس، ضد آب و ضد باد میباشد که برای استفاده در برف و محیط های مرطوب مناسب است. (متاسفانه بیشتر اجناسی که در ایران تحت عنوان گورتکس فروخته میشوند فقط از جنس نایلون میباشند.)
گترهای Cordura® nylon
این پارچه که بافت فوق العاده زمخت و محکمی دارد مقاوم در برابر سایش یخ، صخره و دندانه های کرامپون میباشد.
گترهای Coated nylon
تهیه شده از پارچه نایلون پوشش دار و سبک هستند، جنس گترهای ساده و غیرحرفهای معمولا از این پارچه است که مناسب برای کوهپیماییهای سبک، سرعتی و در شرایط سنگریزها و یا علفزارهای مرطوب میباشند. (راهنمای خرید گتر کوهنوردی و طبیعت گردی)
گترهای Schoeller® fabrics
این نوع بافت انعطاف پذیری و قابلیت کشسانی بالایی دارد و برای استفاده در شرایط آب و هوایی نرمال مناسب است.
۴- تنظیم گتر با کفش:
غالب گترهای استاندارد دارای سایز بندی متناسب با کفش مورد استفاده میباشند. بنابراین موقع آزمایش پیش از خرید حتما تسمه های گتر را ببندید تا از تناسب آن با سایز کفش خود اطمینان حاصل کنید. (گتر باید ضدآب هم باشد. یک پای خشک از یک پای خیس گرمتر است. لایه اضافی گتر به نگهداری گرمای بدن کمک میکند و خطر سرد شدن پاها را تا حد زیادی کاهش میدهد. اگر پاها خیس شوند، خون از حد معمول سردتر خواهد شد و انگشتان را گرم نمیکند. همچنین گتر باید لباسها را از فرسایش محافظت کند.
تجارب بسیاری داریم که سخمه کرامپون به یک شلوار کوه خوب گیر کرده و آن را پاره کرده است. گتری که محکم و خوب ساخته شده باشد مقاوم است و پاره نمیشود و اگر پاره شود، بهای یک گتر بسیار کمتر از شلوار کوه یا یک روکش کفش است. از طرفی تقریباً در هر صعود خراشی روی کفش ایجاد میشود که وجود گتر مانع از این پیشامد میشود. در واقع ارزش گتر به اندازه کاهش قیمت کفش به علت خراشیدگی از رویه یک جفت کفش است
گتر باید کاملاً به رویه کفش بچسبد و روی آن محکم شود و گشاد نباشد تا برف بین رویه کفش و گتر جمع نشود. در این صورت خطر گیر کردن سخمه کرامپون به گتر نیز کاهش می یابد. کار گذاشتن کشباف در دور تا دور انتهای گتر که دور کفش قرار میگیرد نیز این خطر را کم میکند. افرادی که درشت قامت هستند باید گترها را وارسی کنند که به اندازه کافی بلند باشند. اگر از گتر زیپ دار استفاده میکنید، زیپ آن باید از جنس پلاستیکی باشد، زیپهای فلزی در دماهای پایین یخ میزنند.
قسمتی از گتر که روی کفش را می پوشاند باید از الیاف ضد آب درست شده باشد. الیاف قسمتی از گتر که ساق پا را می پوشاند باید از مواد تنفسی-ضد آب باشد تا امکان خروج عرق پا را بدهد.
گتر کوتاه می تواند 12 تا 15 سانتی متر بالای کفش را بپوشاند که برای جلوگیری از ورود برف و سنگ در تابستان مناسب هستند. برف عمیق در زمستان، کوهنورد را مجبور به استفاده از گترهای استاندارد که تا زیر زانو را می توانند بپوشانند، می کند. گترهای سوپر می توانند تمام کفش را از قسمت درز بین تخت و رویه تا به زیر زانو بپوشانند و فقط قسمت تخت کفش را آزاد بگذارند. لایه اضافی گرمایی که در داخل گتر وجود دارد، باعث گرمی بیشتر کفش و پا می شود.
گتر ها اغلب توسط نوار چسبانکی، زیپ و گیره های سریع بسته می شوند اما نوار چسبانکی آسان ترین شکل در هوای سرد است. اگر از گتر های زیپ دار استفاده می کنید حتماً به خاطر داشته باشید که دندانه های زیپ قوی باشند. بند بالای گتر باعث می شود تا با کشیدن آن گتر به پا بچسبد و به پایین لیز نخورد. یک کش در قسمت ساق نیز باعث می شود تا گتر جمع شده و تیغه های کرامپون به آن برخورد نکند.
گتر باید کاملاً به دور کفش ثابت شده باشد تا از ورود برف و شن به درون کفش جلوگیری کند. خصوصاً در هنگام فرود آمدن، یک ریسمان یا بند که از زیر کفش رد می شود، گتر را کاملاً به کفش فیکس می کند. این قسمت می تواند به مرور زمان از بین رود، بنابراین هنگام خرید دقت کنید که می توانید در آینده آن را تعمیر کنید یا نه.