به نام خداوند بزرگ کوهستان
گزارش برنامه ی دو روزه ی پیمایش تنگه ی شیرز شهرستان کوهدشت استان لرستان مشترک بین گروه کوهنوردی یوتاب بانوان و انجمن کوهنوردان شهرستان دزفول
تاریخ اجرای برنامه: از عصر پنجشنبه ۱۳۹۶/۲/۲۱ تا غروب جمعه ۱۳۹۶/۲/۲۲
مبدا برنامه: دزفول، از ایستگاه افشار
زمانبندی برنامه: ساعت آغاز برنامه ۱۴/۳۰ پنجشنبه، پلدختر۱۶/۳۰ ، کوهدشت ۱۸/۱۵،استقرار و برپایی چادرها جهت شب مانی در پارک شقایق( بلوار سپاه پاسداران، بالاتر از بیمارستان امام خمینی، سمت چپ بلوار، جنب پمپ گاز؛ CNG میدان کشاورز، دارای تابلوی راهنمای پارک شقایق وامکاناتی نظیر نمازخانه و دستشویی و آلاچیق ) ۲۱/۳۰، خاموشی پس از صرف شام ۲۳/۳۰، بیدار باش ۵/۳۰ صبح جمعه، حرکت از پارک شقایق به سمت تنگه ی شیرز پس از جمع آوری چادرها ۶/۳۰،روستای وره زرد در مسیر جاده ی روستای اولادقباد ۷/۳۰، اول جاده ی خاکی که دارای تابلوی راهنمای( به سمت تنگه ی شیرز) می باشد ۷/۴۵، حوضچه ی پرورش ماهی واقع در اول تنگه (روستای گدارگه) ۸/۰۰ صبح، حرکت از حوضچه به سمت تنگه پس ازصرف صبحانه ۸/۵۰، رسیدن به پل خدا ۱۱ صبح، برگشت از پل خدا پس از استراحت و تماشای مناظر زیبای اطراف ۱۲ ظهر، روستای گدارگه (حوضچه ی پرورش ماهی) ۱۳/۲۵، حرکت از روستا۱۳/۴۰، کوهدشت ۱۴/۵۵، حرکت از پارک شهرداری کوهدشت پس از صرف ناهار و استراحت ۱۶/۳۰، انتهای حریم شهرستان کوهدشت ۱۶/۴۰،پلدختر ۱۸/۰۵، حسینیه ۱۹/۵۰، اندیمشک ۲۰/۱۰ و در نهایت رسیدن به دزفول و پایان برنامه ۲۰/۲۰ جمعه
اطلاعات محلی تنگه ی شیرز و شهرستان کوهدشت: در محل تلاقی سه استان لرستان، ایلام وکرمانشاه،طبیعت زیبا، شگفتیهای خود را به نمایش گذاشته است.نام این تنگه ی شگفت انگیز، شیرز بوده که دارای ۵ کیلومتر طول و ارتفاع ۱۱۰۰ متری از سطح دریاست و در میان آن، رودی زیبا جاریست که در دهانه ی ورودی تنگه به رودخانه ی سیمره می پیوندد.این تنگه با دیواره هایی به ارتفاع متوسط ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر احاطه شده که شیب این دیواره هابا ارتفاعی کمتر از ۱۰ متر در نزدیکی روستای گدارگه آغاز شده و در پرتگاه( هفت زک) در انتهای دره به اوج خود میرسد. فرسایش سنگهاوصخره ها، اشکال خاص و زیبایی را در این مکان بوجود آورده اند. دیواره های آهکی چین خورده که در اثر بارندگی دچار فرسایش شده و رگه هایی از رنگ سیاه به خود گرفته اند در این دره خودنمایی میکنند.
وجه تسمیه ی شهرستان کوهدشت: در شمال این شهرستان در منطقه ای به نام اولاد قباد، خرابه های شهری نمایان است که احتمال میرود همان شهر قدیمی کوزشت باشد که حمدالله مستوفی مورخ معروف (وفات به سال۷۵۰ قمری در قزوین)به آن اشاره نموده است،از سوی دیگر وجه تسمیه ی دیگر آن را میتوان به واقع شدن کوهدشت در میان دشتی که توسط کوههای بزرگ و کوچک احاطه شده است نسبت داد. شهرستان کوهدشت با وسعت ۳۹۷۷ کیلومتر مربع، ۱۴% مساحت استان لرستان را بخود اختصاص داده است.این شهرستان از شمال به استان کرمانشاه، ازجنوب به شهرستان پلدختر، از جنوب غربی به شهرستان رومشگان، از شرق به شهرستان خرم آباد و از غرب به استان ایلام محدود میشود.از مهمترین اقلام زراعی و باغبانی این شهرستان میتوان به گندم، جو، بنشن، ذرت، چغندرقند، تره بار، سیب، انار، انگور و ....اشاره نمود،دامداری نیز به شیوه ی سنتی در این شهرستان رواج کامل دارد.مسیرهای دسترسی به این شهرستان به اطراف، راه آسفالت فرعی کوهدشت -خرم آباد به سمت شرق به طول ۹۴ کیلومتر و راه آسفالت به سمت جنوب غربی به طول ۱۸ کیلومتر تا جاده ی سراسری اصلی دزفول -کرمانشاه می باشد.
موقعیت جغرافیایی تنگه ی شیرز: این تنگه در ۵۵ کیلومتری غرب شهرستان کوهدشت استان لرستان در بخش زردلان و در منطقه ای به نام اولاد قباد قرار دارد.این تنگه در ضلع شرقی کوه(وره زرد) و در مجاورت رودخانه ی
سیمره(شاخه ی اصلی رود کرخه) واقع شده است.
مختصات جغرافیایی تنگه ی شیرز:
N33 ' 28 " 49 "'
E47 ' 29 " 50 "'
نحوه ی شکل گیری تنگه ی شیرز: این تنگه با شکل هندسی خاص صخره هایش و با پدیده ی زمین ساختاری کم نظیرش، جاذبه ی ژئوتوریستی ویژه ای در چین خوردگیهای زاگرس به شمار میرود.به اعتقاد زمین شناسان، این دره در نتیجه ی فرسایش سنگهای رسوبی با لایه بندی مشخص شکل گرفته است.این سنگها در دوران سوم زمین شناسی یا مزوزوئیک در یک محیط دریایی، نهشته شده و به سازندهای آسماری شهرت دارند.این سازندها از آهکهای ماسه ای ضخیم لایه و فسیل نرم تنان تشکیل شده اند. ویژگی بارز این سازندها این است که علاوه بر سخت بودن، بسیار انحلال پذیر هستند و در اثر برخورد با آب باران اشکال زیبایی می آفرینند.
دیدنیهای تنگه ی شیرز: از دیدنیهای تنگه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- پل خدا : در این تنگه، غاری به طول ۱۵۰متر وجود دارد که رودی در میان آن جاریست. عمق آبی که در این غار جاری است گاه تا زانو هم میرسد و از محلی به نام نیزه می آید .برای رفتن به داخل غار باید تن به آبی سرد زد که تماشای شگفتی های خلقت و استالاگمیت ها را ممکن
میسازد.
۲ -مناره ی سنگی: در میان دره ی شیرز، ستونی وجود دارد که بدست طبیعت و در طی میلیونها سال بوسیله ی باد و زلزله پدید آمده است. ارتفاع این ستون از کف صخره تا رأس آن، ۸۰ متر و قطر آن ۱۰ متر بوده و به مناره ی سنگی شهرت دارد.
تجهیزات مورد نیاز برای اجرای برنامه ی دو روزه در فصل بهار: کمکهای اولیه، لباس متناسب با فصل، لباس گرم، لباس اضافه، چادر، چراغ پیشانی، کفش مناسب راه رفتن در آب، کلاه لبه دار،عینک آفتابی، آب و غذا به اندازه ی کافی و ...
مسیر دستیابی به تنگه: برای بازدید از این منطقه میتوان از استانهای کرمانشاه، ایلام و لرستان به آن رسید اما بهترین مسیر برای دسترسی به این تنگه از طریق جاده ی اولاد قباد واقع در ۵۵ کیلومتری غرب شهرستان کوهدشت میباشد که البته انتهای مسیر، یک جاده ی خاکی مناسب برای حرکت خودرو بوده که در نهایت به حوضچه ی پرورش ماهی و روستای گدارگه ختم میشود.ادامه ی مسیر تا تنگه را باید با پای پیاده طی نمود.
امکانات محلی: تنگه ی شیرز فاقد امکانات خاصی مانند جانپناه، پناهگاه ، برق و امکان تماس تلفن همراه می باشد اما در ابتدای تنگه و در محل حوضچه ی پرورش ماهی در روستا، امکاناتی مانند برق، آنتن دهی موبایل در بعضی نقاط، پارکینگ خودرو، دو باب دستشویی و یک باب حمام وجود دارد که البته بنظر میرسد حمام برای استفاده ی عموم نباشد، ضمنا اگرچه دستشویی های محل، وضعیت بهداشتی نسبتا مناسبی دارند اما اطراف آنها لبریز از انواع زباله بوده که منظره ی تأسف باری را بوجود آورده است. همچنین در این مکان، یک تخته چادر به عنوان فروشگاه برپا گردیده که مایحتاج اولیه را عرضه می نماید.
چشمه ها و مکانهای تهیه آب: تنگه ی شیرز دارای چشمه های متعدد برای تأمین آب می باشد در ضمن حوضچه ی پرورش ماهی در ابتدای دره و در روستای گدارگه آب لوله کشی آشامیدنی دارد.
مسیر طی شده ی رفت و برگشت: دزفول، اندیمشک، حسینیه، پلدختر،رومشگان و کوهدشت و بالعکس
کل مسافت طی شده: تقریبا ۵۱۰ کیلومتر
محلهای مناسب شب مانی: اگرچه میتوان شب را در اطراف حوضچه ی پرورش ماهی واقع در ابتدای دره سپری کرد اما به دلیل زباله های موجود در محل و تردد نسبتا زیاد خودروها و افراد مخصوصا در روزهای پایانی هفته و تعطیلات، بهتر است شب را در شهر گذراند و صبح زود به سمت تنگه حرکت نمود. در تنگه هم میتوان شب مانی داشت اما به دلیل احتمال بارندگی مخصوصا در فصول پرباران (اوایل بهار، پاییز و زمستان) که احتمال جاری شدن سیلاب وجود دارد و نیز سرمای زیاد منطقه در ماههای سرد سال، این امر توصیه نمیشود.بهترین زمان برای بازدید از تنگه ی شیرز در بهار و تابستان میباشد زیرا در این موقع از سال به دلیل کوهستانی بودن منطقه،هوا معتدل و مطبوع است اما در پاییز و زمستان، سرما هر روز بیشتر و بیشتر شده و تا پایان سال ادامه می یابد.
پوشش گیاهی منطقه: پوشش گیاهی شهرستان کوهدشت و مناطق اطراف و ارتفاعات آن شامل درختان بنه، بلوط، بادام کوهی، گلابی و انگور وحشی، انار، هلو، زردآلو،انجیر، کلخنگ و ... و نیز گیاهان دارویی و صنعتی مانند بومادران، شیرین بیان، باریحه، گون، کتیرا و... می باشد.
پوشش جانوری منطقه ی کوهدشت : شامل بزکوهی، آهو، خرس، گراز، گرگ، تیهو، روباه، شغال، جوجه تیغی، کبک،چلچله و ... می باشد.
شرایط اقلیمی منطقه:
آب و هوای کوهدشت و مناطق اطراف آن معتدل و نیمه خشک بوده،بطور میانگین بیشترین دمای آن حدود ۴۲ درجه و کمترین دما منفی ۷ درجه می باشد . میانگین بارش در این شهرستان بطور متوسط ۴۵۰ میلی متر در سال و جنس خاک منطقه، آهکی و رسی است.
موارد قابل تأمل: حجم نسبتا زیاد زباله مخصوصا زباله های پلاستیکی به دلیل ورود تعداد زیاد افراد و خودرو به منطقه که در جای جای تنگه و در رود جاری در آن و به ویژه در محل حوضچه ی پرورش ماهی ابتدای تنگه، سبب آسیب دیدن اکوسیستم و از بین رفتن گیاهان و جانوران این منطقه می شود و دل هر دوستدار طبیعت را به درد می آورد.
چند نکته ی آموزشی در اجرای هر چه بهتر برنامه ها:
۱- حضور سر وقت در ایستگاههای تعیین شده برای آغاز برنامه که متأسفانه در اکثر موارد از سوی برخی دوستان نادیده گرفته میشود.
۲ -داشتن صبر و شکیبایی لازم درطول برنامه
۳ -رعایت ادب و احترام به همدیگر
۴-خوابیدن به موقع در شب مانی ها
۵- رعایت سکوت پس از اعلام خاموشی در جهت استراحت سایر همنوردان که نکته ای بسیار مهم در برنامه های کوهنوردی، کوهپیمایی و حتی گلگشتی است.
۶-بیدار شدن به موقع پس از اعلام بیدارباش و رعایت زمانبندی برنامه
۷- گوش دادن به توصیه ها و تذکرات پیشکسوتان و افراد باتجربه ی برنامه
و در پایان عرض تشکر و خداقوت به دوستان گرامی و همنوردان همراه
گزارش از: مهدی شهباز
